Madencilik faaliyetlerinde atık suların geri çevrilerek kullanılması taze su kullanımının sınırlandırılması açısından hayati öneme sahiptir. Ancak, birçok uygulamada atık suların belli bir temizleme işlemine tabi tutulmadan geri çeverilmesi cevher zenginleştirme performansını, özellikle flotasyon ve liç işletmelerinde, önemli oranda düşürmektedir.
Bu nedenle HMT, maden sahalarında su kalitesinin gerçek zamanlı (on-line) ölçülmesi, zenginleştirme tesisinin ihtiyacı olan kalitede suyun hazırlanması, deşarj edilen su kalitesinin ölçülmesi ve atık suların ekonomik yöntemlerle tezmizlenmesi çalışmalarını deneyimli danışman kadrosu ile gerçekleştirilmektedir.
Bu kapsamda atık sulardaki sülfat, thiosülfat ve kalsiyum iyonlarının gerçek zamanlı olarak ölçülmebilmesi için üretimi kolay ve ucuz elektrotlar geliştirmiştir. Bu elektrotlar Horizon 2020 ITERAMS projesi kapsamında geliştirilmiş olup Avrupa Birliği Yenilik Radarında (Innovation Radar) gösterilmiştir. Bu konudaki Ar-Ge çalışmalarımız devam etmektedir.
Flotasyon tesislerinden çıkan atık sularda, özellikle sülfürlü cevherlerin işlendiği tesislerde, yüksek derişimlerde sülfat ve thiosülfat iyonları bulunmaktadır. Bu iyonlar tesiste kireçlenme (scaling) problemlerine ve performans düşüklüğüne neden olmaktadır. Bu gibi durumlarda flotasyon atık sularının temizlemesi ters-ozmoz vb pahalı yöntemler ile yapılabilmektedir.
Bu nedenle HMT, bu yöntemlere alternatif olacak ve sadece derişimi yüksek zararlı iyonları hedef alan su arıtma teknikleri üzerinde çalışmaktadır. Horizon 2020 ITERAMS projesi kapsamında iyon-değişim reçineleri su arıtımı işlemlerinde başarıyla kulanılmıştır. Bu yöntem Somincor (Portekiz) ve Kevitsa (Boliden) flotasyon tesislerinde denenmiştir. İyon-değişim reçinelerinin düşük maliyetli ve su arıtma ihtiyacını karşılayan bir yöntem olarak geliştirilme çalışmaları devam etmektedir.
Kuru zenginleştirme yöntemleri, madencilik faaliyetlerinde su kullanımını sınırlandırması açısından tercih edilecek yöntemlerdendir. Bu amaçla, kuru manyetik ayırma, elektrostatik ayırma, sensör temelli ayırma ve havalı zenginleştirme-sınıflandırma teknolojieri kullanılmaktadır.
HMT, sensör temelli optik ayırıcılar ve triboelektrik elektrostatik ayırıcıların geliştirilmesi konularında Ar-Ge ve uygulama çalışmaları gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda pilot olçekli bir optik ayırıcı imal edilmiş ve birçok alanda (manyezit cevherlerinin zenginleştirilmesi, demir cevherlerinin zenginleştirilmesi, ..) maden sahalarında test edilmiştir. Ayrıca, laboratuvar ölçekli triboelektrik ayırıcı imal edilmiş ve ince tane boyunda elektrostatik temelli ayırımlar kömür, manyetit cevherlerine, kumul kumlarından rutil ayırımı amacıyla uygulanmıştır. Madencilik uygulamalarıa ek olarak atıklardan geri kazanım konularında Ar-Ge çalışmalarımız devam etmektedir.
İlgili Resimler
